قانون توزیع عادلانه اب
فصل اول : مالکیت عمومی وملی آب ماده 1 : براساس اصل 45 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، آبهای دریاها و آبهای جاری در رودها وانهار طبیعی و دره ها و هر مسیر طبیعی دیگر اعم از سطحی و زیرزمینی ، و سیلابها و فاضلابهاوزه آبها و دریاچه ها و مردابها و برکه های طبیعی ، چشمه هاسارها وآبهای معدنی ومنابع آبهای زیرزمینی از مشترکات بوده و در اختیارحکومت اسلامی است و طبق مصالح عامله از آنها بهره برداری میشود0مسئولیت حفظ واجازه و نظارت بر بهره برداری از آنها به دولت محول میشود0 ماده 2 : بستر انهار طبیعی و کانالهای عمومی و رودخانه هااعم از اینکه دائم یا فصلی داشته باشند ومسیلها و بسترمردابهاوبرکه های طبیعی در اختیار حکومت جمهوری اسلامی ایران است وهمچنین است اراضی ساخلی واراضی مستحدثه که دراثرپائین رفتن سطح آب دریاهاودریاچه ها و یا خشک شدن مردابها وباتلاق ها پدید آمده باشد در صورت عدم احیاء قبل از تصویب قانون نحوه احیاء اراضی در حکومت جمهوری اسلامی 0 تبصره 1 : تعیین پهنای بستر و حریم آن در مورد هر رودخانه ونهر طبیعی و میل ومرداب و برکه طبیعی در هر محل با توجه به آمار هیدرولوژی رودخانه ها و انهاروداغاب در بستر طبیعی آنها بدون رعایت اثر ساختمان تاسیسا آبی یا وزارت نیرو است 0 تبصره 2 : حریم مخازن و تاسیسات آبی و همچنین کانالهای عمومی آبرسانی و آبیاری و زهکشی اعم از سطحی و زیرزمینی بوسیله وزارت نیرو تعیین و پس از تصویب هییت وزیران قطعیت پیدا خواهدکرد0 تبصره 3 : ایجاد هر نوع اعیانی و حفاری و دخل و تصرف در بستر رودخانه ها و انهار طبیعی و کانلاهای عمومی و مسیلها و مرداب و برکه های طبیعی و همچنین در حریم قانونی سواحل دریاهاو دریاچه ها اعم از طبیعی و یا مخزنی ممنوع است مگر با اجازه وزارت نیرو0 تبصره 4 : وزارت نیرو در صورتیکه اعیانیهای موجود در بستر و حریم انهاروروددخانه هاوکانالهای عمومی ومسیلهاومرداب و برکه های طبیعی را برا یامور مربوط به آب یا برق مزاحم تشخیص دهدبه مالک یا متصرف اعلام خواهد کرد که ظرف مدتی معینی در تخلیه و قلع اعیانی اقدام کند و در صورت استنکاف وزارت نیرو بااجازه و نظارت دادستان یا نماینده او اقدام به تخلیه و قلع خواهد کرد0 خسارات به ترتیب مقرر در مواد 43 و44 این قانون تعیین وپرداخت میشود
فصل دوم : آبهای زیرزمینی ماده 3 : استفاده از منابع آبهای زیرزمینی باستثنای مواردمذکور در ماده این قانون از طریق حفر هر نوع چاه و قنات و توسعه چشمه در هر منطقه از کشور با اجازه و موافقت وزارت نیرو باید انجام شود و وزارت مذکور با توجه به خصوصیات هیدروژئولوژی منطقه (شناسائی طبقات زمین و آبهای زیرزمینی ) ومقررات پیش بینی شده در این قانون نسبت به صدور پروانه حفر و بهره برداری اقدام میکند0 تبصره : از تاریخ تصویب این قانون صاحبان کلیه چاههائی که در گذشته بدون اجازه وزارت نزرو حفر شده باشداعم از اینکه چاه مورد بهره برداری قرار گرفته یا نگرفته باشد موظفند طبق آگهی که منتشر میشود به وزارت نیرو مراجعه و پروانه بهره برداری اخذ نمایند0 چنانچه وزارت نیرو هر یک از این چاهها رالااقل طبق نظردوکارشناس خود مضر به مصالح عمومی تشخیص دهد چاه بدون پرداخت هیچگونه خطارتی مسدود میشود و بهره برداری از ان ممنوع بوده ویا متخلفین طبق ماده 45 این قانون رفتارخواهد شد0 معترضین به رای وزارت نیرو میتوانند به دادگاههای صالحه مراجعه نمایند0 ماده 4 : در مناطقی که به تشخیص وزارت نیرو مقدار بهره برداری از منابع آبهای زیرزمینی بیش از حدمجاز و یا در مناطقی که طرحهای دولتی ایجاب نماید، وزارت نیرومجازاست باحدود جغرافیائی مشخص حفر چاه عمیق یا نیمه عمیق و یا قنات و یا هر گونه افرایش در بهره برداری از منابع آب منطقه را برای مدت معین ممنوع سازد0 تمدید یا رفع این ممنوعیت یا وزارت نیرو است 0 ماده 5 : در مناطق غیر ممنوعه حفر چاه و استفاده ازآب آن برای مصرف خانگی و شرب و بهداشتی و باغچه تا ظرفیت آبدهی 25متر مکعب در شبانه روز مجاز است و احتیاج به صدور پروانه حفره بهره برداری ندارد ولی مراتب باید به اطلاع وزارت نیرو برسد0 وزارت نیرو در موارد لازم میتواند از این نوع چاهها بمنظور بررسی آبهای منطقه و جمع آوری آمار و مصرف آن بازرسی کند0 تبصره 1 : در مناطق ممنوعه حفر چاههای موضوع این ماده باموافقت کتبی وزارت نیرو مجاز است و نیازی بصدور پروانه حفروبهره برداری ندارد0 تبصره 2 : درصورتی که حفر چاههای موضوع این ماده موجب کاهش با خشکانیدن آب چاه و یا قنات مجاز و یا چشمه مجاورگرددوزارت نیرو بدوا" به موضوع رسیدگی و سعی درتوافق بین طرفین مینمایدوچنانچه توافق حاصل نشد، معترض میتواند به دادگاه صالح مراجعه نماید0 ماده 6 : صاحبان واستفاده کنندگان از چاه یا قنات مسئول جلوگیری از آلودگی آب آنها هستند و موظفند طبق مقرارت بهداشتی عمل کنند0 چنانچه جلوگیری از آلودگی آب خارج ازقدرت آنان باشدمکلفند مراتب را به سازمان حفاظت محیط زیست با وزارت بهداری اطلاع دهند0 ماده 7 : در مورد چاههائی که مقدار آب دهی مجاز آن بیش ازمیزان مصرف معقول صاحبان چاه باشد و مازاد آب چاه باارائه شواهد وقرائن برای امورکشاورزی ، صنعتی و شهری مصرف معقول داشته باشد، وزارت نیرو میتواند تا زمانی که ضرورت اجتماعی ایجاب کند با توجه به مقررات و رعایت مصالح عممی برای کلیه مصرف کنندگان اجازه مصرف صادر نماید و قیمت عادله آب به صاحب چاه پرداخت شود0 ماده 8 : وزارت نیرو موظف است بنا به درخواست متقضای حفرچاه یا قنات و به منظور راهنمائی فنی و علمی ، حفر چاه یا قنات را از لحاظ فنی و اقتصادی مورد بررسی قرار داده ودرصورت لزوم متخصصین خود را بمحل اعزام نماید تا متقضای را راهنمائی کنند و هزینه کارشناسی طبق تعرفه وزارت نیرو بعهده متقاضیی خواهدبود0 تبصره : شرکتهای تعاونی روستائی و مراکز خدمات روستائی و عشایری و موسسات عام المنفعه فقط50% هزینه کارشناسی مقررراپرداخت خواهند کرد0 ماده 9 : در مواردیکه آب شور و یا آب آلوده یا آب شیرین مخلوط شود چنانچه وزارت نیرو لازم تشخیص دهد میتواند پس از اطلاع به صاحبان و استفاده کنندگان مجرای آب شور یا آلوده را مسدود کند0 و در صورتیکه این کار از لحاظ فنی امکان پذیر نباشد چاه یامجرا را بدون پرداخت خسارت عندالاقتضاء مسدود یا منهدم سازد0 چنانچه مسلم شود صاحب چاه شرایط و مشخصات مندرج در پروانه حفر و بهره برداری رارعایت نموده است ، خسارت وارده برصاحب چاه راوزارت نیرو جبران خواهد کرد0 ماده 10 : برای جلوگیری از اتلاف آب زیر زمینی خصوصا" در فصولی از سال که احتیاج به بهره برداری از آب زرزمینی نباشد صاحبان چاههای آرتزین یا قناتهائیکه منابع آنها تحت فشار باشدموظفنداز طریق نصب شیرودریچه از تخلیه دائم آب زیرزمینی جلوگیری کنند0 ماده 11 : در چاههای آرتزین و نیمه آرتزین و دارندگان پروانه چاه مکلفند چنانچه وزارت نیرو لازم بداند بوسیله پوشش جداری ویا طرز مناسب دیگری به تشخی وزارت نیرو از نفوذآب مخزن تحت فشاردر قشرهای دیگر جلوگیری کنند0 ماده 12 : هر چاه باستثناء چاههای مذکور درماده 5 این قانون در صورت ضرورت بتشخیص وزارت نیرو باید مجهز به وسائل اندازه گیری سطح آب و میزان آبدهی طبق نظر وزارت نیرو باشد0 چنانچه اندازه گیری آب استخراجی از چاه و وجود کنتورنیز ضروری باشدوزارت نیرو به هزینه صاحب پروانه اقدام به تهیه و نصب کنتور میناید0 در هر حال دارندگان پروانه مکلفند گزارش مقدار آب مصرف شده را طبق درخواست و دستورالعمل وزارت نیرو ارائه دهند0 تبصره : وزارت نیرو مجاز است در موارد لازم برای اندازه گیری آب قنوات وسائل اندازه گیری را به هزینه خود تعبیه نماید0 حفظ و نگهداری وسائل مزبور واندازه گیری بده آب قنات با اداره کنندگان قنات خواهد بود0 ماده 13 : اشخاص حقیقی و حقوقی که حرفه آنها حفاری است و با وسائل موتوری اقدام به حفر چاه یا قنات میکنند باید پروانه صلاحیت حفاری از وزارت نیرو تحصیل کنند وبدون داشتن پروانه مذکور مجاز به حفاری با وسائل موتوری نخواهد بود0 اشخاص فوق الذکر موظفلند کلیه شروط مندرج در پروانه صلاحیت حفاری و پروانه حف رچاه یا قنات را رعایت کنند و در صورت تخلف پروانه آنها لغو خواهد شد واگر بدون پروانه اقدام به حفر چاه یا قتنات کنند در مورد اشخاص حقیقی مالکین دستگاه و در مورد اشخاص حقوقی مدیران عامل شرکتها و یا سازمانهاوموسسات حفاری به مجازات مقرر در ماده 45 این قانون محکوم خواهند شد و در صورت تکرار وزارت نیرو میتواند با اجازه دادستانی دستگاه حفاری را توقیف نماید0 دادگاه تکلیف دستگاه حفاری را تعیین خواهد کرد0 ماده 14 : هرگاه در اثر حفر و بهره برداری از چاه یاقنات جدید الاحداث در اراضی غیر محیاه آب منابع مجاور نقصان یابد و یا خشک شود، به یکی از طرق زیر عمل میشود : الف : در صورتکیه کاهش و یا خشک شدن منابع مجاور با کف شکنی و یا حفر چاه دیگری جبران پذیر باشد با توافق طرفین صاحبان چاه جدید باید هزینه حفر چاه و یا کف شکنی را به صاحبان منابع مجاور پرداخت نمایند0 ب : در صورتی که کاهش و یا خشک شدن منابج مجاور با حفر چاه و یا کف شکنی جبران پذیر نباشد در این صورت با توفاق طرفین مقدار کاهش یافته آب منابع مجاور در قبال شرکت در هزینه بهره برداری به تشخیص وزارت نیرو از چاه یا قنات جدید باید تامین شود0 در صورت عدم توافق طرفین طبق بندج این ماد عمل میشود0 ج : در صورتیکه با تقلیل میزان بهره برداری از چاه یاقنات جدید مسئله تاثیر سوء در منابع مجاور از بین برود در اینصورت میزان بهره برداری چاه یا قنات جدید باید تا حد از بین رفتن اثر سوءدر منابع مجاور کاهش یابد0 د : در مواردی که چاه یا قنات جدید دراراضی محیاه حفر واحداث شده باشد و آب منابع مقابل را جذب ننماید، احکام بالا درمورد آن جاری نخواهد شد0 تبصره 1 : در کلی موارد بالا بدوا" وزارت نیرو به موضوع رسیدگی و نظر خواهد داد0 معترض میتواند به دادگاه صالحه شکایت نماید0 تبصره 2 : میزان آب منابع مجاور با توجه به آمار و شواهد و قرائن و شرایط اقلیمی توسط کارشناسان وزارتین نیرو و کشاورزی تعیین میوشد0 تبصره 3 : هرگاه به تشخیص هیئت سه نفری موضوع 19و20 این قانون مسلم شود که خسارت موضوع این ماده ناشی از اشتباه کارشناسنان وزارت نیرو بوده خسارت وارده طبق ماده 44 این قانون بوسیله وزارت نیرو جبران خواهد شد0 ماده 15 : وزارت نیرو و موسسات و شکرتهای تابع آن میتوانند آب دنگها و آسیابهائی را که موجب نقصان آب و یا اخلال در امر تقسیم آب میشوند در موارد ضرورت احتماعی و حرج بترتیب مقرر در ماده 43 این قانون خریدرای کنند0 ماده 16 : وزارت نیرو میتواند قنات یا چاهی که به نظر کارشناسان این وزارتخانه بایر یا متروک مانده و یا بعلت نقصان فاحش آب عملا" مسلوب المنفعه باشد، درصورت ضرورت اجتماعی به مالک یامالکین احیاء آنها را تکلیف نمای و در صورت عدم اقدام مالک یا مالکین تا یک سال پس از اعلام ، وزارت نیرو میتوان راسا" آنها را احیاء نموده و هزنیه صرف شده را در صورت عدم پرداخت مالک یا مالکین از طریق فروش آب وصول نماید0 همچنین میتواند اجازه حفر چاه یا قنات در حریم چاه یا قنات فوق الذکر صادر نماید0 ماده 17 : اگر کسی مالک چاه یا قنات یا مجرای آبی در ملک غیر باشد تصرف چاه یا قنات یا مجرا فقط از نظر مالکیت چاه یاقنات و مجرا و برای عملیات مربوط به قنات و چا و مجرا خواهد بود وصاحب ملک میتواند در اطراف چاه و قتات و مجرا و یا اراضی بین دو چاه تا حریم چاه و مجرا هر تصرفی که بخواهد بکند مشروط بر اینکه تصرفات او موجب ضرر و صاحب قنات و چاه و مجرا نشود0 تبصره : تشخیص حریم چاه و قتنات و مجرا با کارشناسان وزارت نیرو است و در موارد نزاع ، محاکم صالحه پس از کسب نظر از کار شناسان مزبور به موضوع رسیدگی خواهندکرد.
فصل سوم :
آبهای سطحی حقابه و پروانه مصرف معقول ماده 18 : وزارت کشاورزی میتواند مطابق ماده 19 این قانون در صورت وجود ضرورت اجتماعی و بوطر موقت نسبت به صدور پروانه مصرف معقول آب برای صاحبان حقابه های موجود اقدام نماید0 بدون اینکه حق اینگونه حقابه داران از بین برود0 تبصره 1 : حقابه عبارت از حق مصرف آب ی است که در دفاتر جزءجمع قدیم یا اسند مالکیت یا حکم دادگاه یا مدارک قانونی دیگر قبل از تصویب این قانون برای ملک یا مالک آن تعیین شده باشد0 تبصره 2 : مصرف معقول مقدار آبی است که تحت شرایط زمان و مکان و با توجه به اختیاجات مصرف کننده و رعایت احتیاجات عمومی و امکانات طبق مقررات این قانون تعیین خواهد شد0 ماده 19 : وزارت نیرو موظف است بمنظور تعیین میزان مصرف معقول آب برای امور کشاورزی یا صنعتی یا مصارف شهری از منابع آب کشور برای اشخاص حقیقی یا حقوقی که در گذشته حقابه داشته اند و تبدیل آن به اجازه مصرف معقول هیئتهای سه نفری در هر محل تعیین کند0 این هیئتها طبق آئین نامه ای که از طرف وزارت نیرو و وزارت کشاورزی تدوین میوشد براساس اطلاعات لازاز قبیل مقدار آب موجود و میزان سطح و نوع کشت و محل مصر فوانشعاب وکیفیت مصرف آب ومعمول عرف محل و سایر عوامل ) نسبت به تعیین میزان آ بمورد نیاز اقدام خواهد کرد و پروانه مصرف معقول حسب مورد بوسیله وزارتخانه های ذیربط طبق نظر این هیئت صادر خواهد شد و معرتض به رای هیئت سه نفری اعتراض خود را به سامزان صادر کننده پروانه تسلیم میکند و سازمان مذکور دعتراض را به هییت پنج نفری ارجاع مینماید0 رای هیئت پنج نفری لازم الاجراء است و معترض میتواند به دادگاههای صالحه مراجعه نماید0 ماده 20 : اعضاء هیئتهای سه نفری مرکب خواهند بود از یک نفر کارشناس حقوقی به انتخاب وزارت نیرو و یکنفر کارشناس فنی به انتخاب وزارت کشاورزی و یکنفر معتمد و مطلع محلی به انتخاب شورای محل 0 اعضاء هیئتهای پنج نفری عبارتند از : مدیرعامل سازمان آب منطقه ای و مدیرکل یا رئیس کل کشاورزی استان و یا نمایندگان آنها و یکنفر کارشناس به انتخاب وزیر نیرو و دو نفر معتمد و مطلع محلی به انتخاب شورا یمحل 0 در صورتیکه منطقه آبریز شامل چنداستان باشد، انتخاب مقامات دوتلیت مذکور در این ماده با وزاری مربوط خواهد بود0 تبصره : مدت ماموریت و نحوه رسیدگی هیئتهای سه نفری و پنج نفری و نحوه اجرای تصمیمات هیئتهای مذکور و موارد وضوابط تجدید نظر و مدت اعتراض به تصمیم هیئتها طبق آئین نامه ای خواهد بودکه به پیشنهاد وزارت نیرو ووزارت کشاورزی بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
فصل چهارم :
وظائف و اختیارات صدور پروانه مصرف معقول ماده 21 : تخصیص واجازه بهره برداری از منابع عمومی آب برای مصارف شرب ، کشاروزی ، صنعت و سایر موارد منحصرا" با وزارت نیرو است 0 تبصره : تقسیم و توزیع آب بخش کشاورزی ، وصول آب بهاء یا حق النظاره با وزارت کشاورزی است 0 تبصره 2 : تقسیم وتوزیع آب شهری و اداره تاسیسات و جمع آزری و دفع فاضلاب در داخل محدوده شهرها بعهده شرکتهای مستقلی بنام شرکت آب و فاضلاب شهرها و یا دستگاه مناسب دیگری خواهد بود که در هر صورت تحت نظارت شورای شهر و وابسته به شهرداریها میباشند0 در صورت نبودن شورای شهر نظارت با وزارت کشور است 0 تا تاسیس شکرتها و دستگاههای فوق الذکر مسئولیت آب شهرها و جمع آزری و دفع فاضلاب آنها بعهده دستگاههایئی است که فعلا"برعهده دارند0 وزارت کشور موظف است با همکاری وزارت نیرو حداکثر تا6ماه پس از تصویب این قانون اساسنامه شکرتهای فوق الذکر یا دستگاههای مناسب دیگر را تهیه و به تصویب هیئت وزیران برساند0 تبصره 3 : تقسیم و توزیع آب بشخهای صنعتی در داخل محدوده های صنعتی ، با بخش صنعتی ذیربط خواهد بود0 تبصره 4 : تقسیم و توزیع آب مشروب روستاها و اداره تاسیسات ذیربط در داخل محدوده روتساها با وزارت بهداری خواهد بود0 ماده 22 : وزارت نیرو یا سازمانها و شکرتهای تابعه پس از رسیدگی به درخواست متقضای ، پروانه مصرف معقول آب را با رعایت حق تقدم براساس آئین نامه ای که وزارتین نیرو و کشاورزی پیشنهاد و هیئت وزیرانتصویب مینمایند صادر میکند0 ماده 23 : آئین نامه مربوط به درخواست مصرف آب و صدور پروانه استفاه از منابع آب مذکوءر در ماده یک این قانون بایدحاوی کلیه مقررات و شروط و تعهدات لزام باشد و ضمنا" در پروانه مصرف معقول آب تاریخ شروع و اتمام تاسیسات اختصاصی آب و تاریخ استفاده از آن باید قید گردد0 ماده 24 : وزارت نیرو در هر محل پس از رسیدگی های لازم برای آبهای مشروح در زیر نیز که تحت نظارت و مسئولیت آن وزارتخانه قرارا میگیرد اجازه بهره برداری صادر میکند : الف : آبهای عمومی که بدون استفاده مانده باشد0 ب : آبهائی که بر اثر اخداث تاسیسات آبیاری و سدسازی وزهکشی و غیره بدست آمده و می آید0 ج : آبهای زائد بر مصرف که بدریاچه ها ودریاهاوانهارمیریزند0 د : آبهای حاصل از فاضلابها0 ه : آبهای زائد از سهمیه شهری 0 و : آبهائیکه در مدت مندرج در پورانه بوسیله دارنده پروانه یا جانشین او به مصرف نرسیده باشد0 ز : آبهائی که پروانه استفاده از آن بعلل قانونی لغوشده باشد0 ح : آبهائیکه بر اثر زلزله یا سایر عوامل طبیعی در منطقه ای ظاهر میشود0 ماده 25 : دارندگان پروانه مصرف ملزم هستند که از مصرف و اتلاف غیر معقول آب اجتناب نمایند و مجاری اختصاصی مورد استفاده خودرا بنحوی که این منظور را تامین کند احداث و نگهداری کنند، اگر به هر علتی مسلم شود که نحوه مصرف ، معقول واقتصادی نیست دراین صورت برحسب مورد وزارت نیرو ب وزارت کشاورزی مراتب با با ذکر علل و ارائه دستورهای فنی به مصرف کننده اعلام میدارد0 هرگاه در مدت معقول تعیین شده در اخطار مزبور که بهرحال از کسال تجاوزنخواهد کرد مصرف کننده به دستورهای فنی فوق الذکر عمل ننماید یا متخلف طبق ماده 45 این قانون رفتار خواهد شد0 تبصره : در صورت اعتراض به نظر وزارت نیرو یا وزارت کشاورزی مراجع مذکور در ماده 19 این قانون رسیدگی خواهند کرد0 ماده 26 : وزارت نیرو مکلف است با توجه به اطلاعاتی که وزارت کشاورزی در مورد مقدار مصرف آب هر یک از محصولات کشاورزی برای هر ناجیه در اختیار وزارت نیرو قرار میدهد میزان مصرف آب را با توجه به نوع محصول ومیزان اراضیب تعیین و بر اساس آن اقدام به صدور اجازه بهره برداری بنماید0 ماده 27 : پروانه مصرف آب مختص به زمین و مواردی است که برای آن صادر شده است مگر آنکه تصمیم دیگری وسیله دولت درمنطقه اتخاذ شود0 بجز آنچه که در پورانه قید شده است برساندوهمچنین حق انتقال پروانه صادره را به دیگری بدون اجازه وزارت نیرو نخواهد داشت مگر بتبع زمین و برای همان مصرف با اطلاع وزارت نیرو0 ماده 29 : وزارت نیرو موظف است بمنظور تامین آب مورد نیازکشور از طریق زیر اقدام مقتضی بعمل اورد : الف : مهار کردن سیلالها و ذخیره نمودن آب رودخانه هادر مخازن سطیحی یا زیرزمینی 0 ب : تنظیم و انتقال آب با ایجاد تاسیسات آبی و کانالهاوخطوط آبرسانی و شبکه آبیاری 1و2 ج : بررسی ومطالعه کلیه منابع آب های کشور0 د : استخراج واستفاده از آبهای زیرزمینی ومعدنی 0 ه : شیرین کردن آب شور در مناطق لایم 0 و : جلوگیری از شور شدن آبهای شیرین در مناطق لازم 0 ز : کنترل و نظارت بر چگونگی و میزان مصارف آب و درصورت لزوم جیره بنید آن 0 ح : تاسیس شکرتها و سازمانهای آب منطقه ای و موسسات و تشکیل هیئتها و کمیته های موردنیاز0 ط : انجام سایر اموریکه موثر در تامین آب باشد0 تبصره : ایجاد شبکه های آبیاری 3و4 و تنظیم و انتقال آب ازآنها تا محلهای مصرف با وزارت کشاروزی است 0 ماده 40 : گزارش کارکنان وزارت نیرو و موسسات تابعه و کارکنان وزارت کشاورزی ( بنا به معرفی وزیر کشاورزی ) که بموجب ابلاغ مخصوص وزیر نیرو برای اجرای وظایف مندرج در این قانون انتخاب و به دادسراها معرفی میشوند ملاک تعقیب متخلفین است ودر حکم گزارش ظابطین دادگستری خواهد بود و تعقیب متخلفین طبق بندب از ماده 59 قانون آئین دادرسی کیفری بعمل خواهد آمد0 ماده 31 : مامورین شهربانی و ژاندارمری وسایر قوای انتظامی حسب مورد موظفند دستورات وزارت نیرو و سازمانهای آب منطقه ای ووزارت کشاورزی را در اجرای این قانون به مورد اجراء گذارند0 ماده 32 : وزارت نیرو میتواند سازمانها و شرکتهای آب منطقه ای را بصورت شرکتهای بازرگانی راسا" یابامشارکت سازمانهای دیگر دولتی یا شرکتهائیکه با سرمایه دولت تشکیل شده اند ایجاد کند0اساسنامه این شکرتها به پینشهد وزارت نیرو بتصویب هییت وزیران خواهدرسید و شرکتهای مذکور از پرداخت حق الثبت و تمبر و هزینه دادرسی معاف خواهند بود0 وزارت نیرو میتواند از این اختیارات برا یتغییر وضع شرکتهاو سازمانها و موسسات موجود خود استفاده کند0 تبصره : وزارت نیرو حوزه عمل شرکتها وسازمانهای آب منطقه ای را تعیین مینماید0 وصول آب بهاء، عوارض و دیون ماده 33 : وزارت نیرو موظف است نرخ آب را برای مصارف شهری و کشاورزی و صنعتی و سایر مصارف با توجه به نحوه استحصال و مصرف برای هر یکاز مصارف در تمام کشور بشرح زیرتعیین و پس از تصویب شورای اقتصاد وصول نماید0 الف : در مواردی که استحصال آب بوسیله دولت انجام پذیرفته و بصورت تنظمی شده در اتیار مصرف کننده قرار گیرد،نرخ آب بادرنظر گرفتن هزینه های جاری از قبیل 0 مدیریت ، نگهداری ، تعمیر، بهره برداری و هزینه استهلاک تاسیسات و با توجه به شرایط اقتصادی واجتماعی هر منطقه تعیین و از مصرف کننده وصول میشود0 ب : در مواردیکه استخصال آب بوسیله دولت انجام نمی پذیرددولت میتواند بازاء نظارت و خدماتیکه انجام میدهد با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی هر منطقه در صورت لزوم عوراضی را تعیین و از مصرف کنندهوصول نماید0 ماده 34 : آب بران موظف به پرداخت بهای آب مصرفی و یاعوراض آن براساس بندهای الف و ب مذکور درماده 33 این قانون میباشند والاآب مصر فکننده ای که حاضر به پرداخت آب بهاء نگردیده است پس ازمهلت معقولی که از طرف دولت به مصرف کننده داده خواهد شد قطع میگردد و چنانچه مصرف کننده از پرداخت بدهیهای معوقه خود بابت آب بهاء و یا عوارض استنکاف نماید دولت صورت بدهی مصرف کننده راجهت صدور اجرائیه به اداره ثبت محل ارسال خواهد کر و اداره ثبت مکلف است بر طبق مقررات اجار یاسناد رسمی لازم الاجراء نسبت به صدور ورقه اجرائیه و ووصل مطالبات از بدهکار اقدام کند0 تبصره : مهلت معقول برای قطع آب و شرایط اجازه استفاده مجدداز آب و سار موضوعات مربوط طبق آئین نامه ای خواهد بود که بوسیله وزارت نیرو پیشنهد بتصویب هیئت وزیران برسد0 حفاظت و نگهداری تاسیسات آبی مشترک ماده 35 : در مورد حفاظت و نگهداری چاه : قنات : نهر : جوی و استخر و هر منبع یا مجرا و تاسیسات آبی مشترک کلیه شرکاء به نسبت سهم خود مسئولند0 ماده 36 : مصرف کنندگان آب ازمجاری وسردهنه مشترک مسئول نگهداری تاسیسات مشترک هستند و هیچکس بدون اجازه وزارت نیرو حق احداث و تغییر مقطع ومجرای آب وانشعاب جدید را ندارد وهر بالادستی مسئول خساراتی است که از عمل غیر متعارف او به پائین دستی واردمی آید ماده 37 : هیچ نهر ووجوی و قنات و چاهی نباید دراماکن وجاده های عمومی و اماکن متبرکه و باستانی وحریم آنها بصورتی باشدکه ایجاد و مزاحمت برای ساکنین وعابرین ووسائط نقلیه واماکن مذکور نماید درغیراینصورت مالک یامالکین موظفندطبق مشخصات فنی وزارتخانه های مربوطه اقدامات لازم برای رفع خطر ویامزاحمت را بعمل آورند0 در صورتکیه ماکل یا مالکین از اجرای اخطار کتبی وزاتخانه ذیربط و شهرداری (درشهرها) حداکثر بمدت یکماه طبق مشخصات مذکور،دررفع خطر اقدام نکنند دولت برای رفع خطر راسا" اقدام و هزینه آنراازمالک یامالکین دریافت خواهد کرد و در صورتکی خطر قابل رفع نباشدآنرا مسدود مینماید0 تبصره : احداث نهر یا جوی و لوله کشی نفت و گاز و نظایر آن در حریم تاسیسات آب ویا برق موکول بتحصیل اجازه از وزارت نیرو ودر معابر شهرها با جلب موافقت شهرداری و وزارت نیرو خواهد بود0 مشخصات فنی مندرج در اجازه نامه لازم الاجرا است 0 ماده 38 : هرگاه استفاده کنندگان مشترک نهر یاجوی یاچاه یاقنات وامثال آن حاضر به تامین هزینه آن نشوند هر یک ازشرکاءمیتوانند مطابق ماده 594 قانون مدنی عمل نمایند0 ماده 39 :
فصل اول : مالکیت عمومی وملی آب ماده 1 : براساس اصل 45 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، آبهای دریاها و آبهای جاری در رودها وانهار طبیعی و دره ها و هر مسیر طبیعی دیگر اعم از سطحی و زیرزمینی ، و سیلابها و فاضلابهاوزه آبها و دریاچه ها و مردابها و برکه های طبیعی ، چشمه هاسارها وآبهای معدنی ومنابع آبهای زیرزمینی از مشترکات بوده و در اختیارحکومت اسلامی است و طبق مصالح عامله از آنها بهره برداری میشود0مسئولیت حفظ واجازه و نظارت بر بهره برداری از آنها به دولت محول میشود0 ماده 2 : بستر انهار طبیعی و کانالهای عمومی و رودخانه هااعم از اینکه دائم یا فصلی داشته باشند ومسیلها و بسترمردابهاوبرکه های طبیعی در اختیار حکومت جمهوری اسلامی ایران است وهمچنین است اراضی ساخلی واراضی مستحدثه که دراثرپائین رفتن سطح آب دریاهاودریاچه ها و یا خشک شدن مردابها وباتلاق ها پدید آمده باشد در صورت عدم احیاء قبل از تصویب قانون نحوه احیاء اراضی در حکومت جمهوری اسلامی 0 تبصره 1 : تعیین پهنای بستر و حریم آن در مورد هر رودخانه ونهر طبیعی و میل ومرداب و برکه طبیعی در هر محل با توجه به آمار هیدرولوژی رودخانه ها و انهاروداغاب در بستر طبیعی آنها بدون رعایت اثر ساختمان تاسیسا آبی یا وزارت نیرو است 0 تبصره 2 : حریم مخازن و تاسیسات آبی و همچنین کانالهای عمومی آبرسانی و آبیاری و زهکشی اعم از سطحی و زیرزمینی بوسیله وزارت نیرو تعیین و پس از تصویب هییت وزیران قطعیت پیدا خواهدکرد0 تبصره 3 : ایجاد هر نوع اعیانی و حفاری و دخل و تصرف در بستر رودخانه ها و انهار طبیعی و کانلاهای عمومی و مسیلها و مرداب و برکه های طبیعی و همچنین در حریم قانونی سواحل دریاهاو دریاچه ها اعم از طبیعی و یا مخزنی ممنوع است مگر با اجازه وزارت نیرو0 تبصره 4 : وزارت نیرو در صورتیکه اعیانیهای موجود در بستر و حریم انهاروروددخانه هاوکانالهای عمومی ومسیلهاومرداب و برکه های طبیعی را برا یامور مربوط به آب یا برق مزاحم تشخیص دهدبه مالک یا متصرف اعلام خواهد کرد که ظرف مدتی معینی در تخلیه و قلع اعیانی اقدام کند و در صورت استنکاف وزارت نیرو بااجازه و نظارت دادستان یا نماینده او اقدام به تخلیه و قلع خواهد کرد0 خسارات به ترتیب مقرر در مواد 43 و44 این قانون تعیین وپرداخت میشود
فصل دوم : آبهای زیرزمینی ماده 3 : استفاده از منابع آبهای زیرزمینی باستثنای مواردمذکور در ماده این قانون از طریق حفر هر نوع چاه و قنات و توسعه چشمه در هر منطقه از کشور با اجازه و موافقت وزارت نیرو باید انجام شود و وزارت مذکور با توجه به خصوصیات هیدروژئولوژی منطقه (شناسائی طبقات زمین و آبهای زیرزمینی ) ومقررات پیش بینی شده در این قانون نسبت به صدور پروانه حفر و بهره برداری اقدام میکند0 تبصره : از تاریخ تصویب این قانون صاحبان کلیه چاههائی که در گذشته بدون اجازه وزارت نزرو حفر شده باشداعم از اینکه چاه مورد بهره برداری قرار گرفته یا نگرفته باشد موظفند طبق آگهی که منتشر میشود به وزارت نیرو مراجعه و پروانه بهره برداری اخذ نمایند0 چنانچه وزارت نیرو هر یک از این چاهها رالااقل طبق نظردوکارشناس خود مضر به مصالح عمومی تشخیص دهد چاه بدون پرداخت هیچگونه خطارتی مسدود میشود و بهره برداری از ان ممنوع بوده ویا متخلفین طبق ماده 45 این قانون رفتارخواهد شد0 معترضین به رای وزارت نیرو میتوانند به دادگاههای صالحه مراجعه نمایند0 ماده 4 : در مناطقی که به تشخیص وزارت نیرو مقدار بهره برداری از منابع آبهای زیرزمینی بیش از حدمجاز و یا در مناطقی که طرحهای دولتی ایجاب نماید، وزارت نیرومجازاست باحدود جغرافیائی مشخص حفر چاه عمیق یا نیمه عمیق و یا قنات و یا هر گونه افرایش در بهره برداری از منابع آب منطقه را برای مدت معین ممنوع سازد0 تمدید یا رفع این ممنوعیت یا وزارت نیرو است 0 ماده 5 : در مناطق غیر ممنوعه حفر چاه و استفاده ازآب آن برای مصرف خانگی و شرب و بهداشتی و باغچه تا ظرفیت آبدهی 25متر مکعب در شبانه روز مجاز است و احتیاج به صدور پروانه حفره بهره برداری ندارد ولی مراتب باید به اطلاع وزارت نیرو برسد0 وزارت نیرو در موارد لازم میتواند از این نوع چاهها بمنظور بررسی آبهای منطقه و جمع آوری آمار و مصرف آن بازرسی کند0 تبصره 1 : در مناطق ممنوعه حفر چاههای موضوع این ماده باموافقت کتبی وزارت نیرو مجاز است و نیازی بصدور پروانه حفروبهره برداری ندارد0 تبصره 2 : درصورتی که حفر چاههای موضوع این ماده موجب کاهش با خشکانیدن آب چاه و یا قنات مجاز و یا چشمه مجاورگرددوزارت نیرو بدوا" به موضوع رسیدگی و سعی درتوافق بین طرفین مینمایدوچنانچه توافق حاصل نشد، معترض میتواند به دادگاه صالح مراجعه نماید0 ماده 6 : صاحبان واستفاده کنندگان از چاه یا قنات مسئول جلوگیری از آلودگی آب آنها هستند و موظفند طبق مقرارت بهداشتی عمل کنند0 چنانچه جلوگیری از آلودگی آب خارج ازقدرت آنان باشدمکلفند مراتب را به سازمان حفاظت محیط زیست با وزارت بهداری اطلاع دهند0 ماده 7 : در مورد چاههائی که مقدار آب دهی مجاز آن بیش ازمیزان مصرف معقول صاحبان چاه باشد و مازاد آب چاه باارائه شواهد وقرائن برای امورکشاورزی ، صنعتی و شهری مصرف معقول داشته باشد، وزارت نیرو میتواند تا زمانی که ضرورت اجتماعی ایجاب کند با توجه به مقررات و رعایت مصالح عممی برای کلیه مصرف کنندگان اجازه مصرف صادر نماید و قیمت عادله آب به صاحب چاه پرداخت شود0 ماده 8 : وزارت نیرو موظف است بنا به درخواست متقضای حفرچاه یا قنات و به منظور راهنمائی فنی و علمی ، حفر چاه یا قنات را از لحاظ فنی و اقتصادی مورد بررسی قرار داده ودرصورت لزوم متخصصین خود را بمحل اعزام نماید تا متقضای را راهنمائی کنند و هزینه کارشناسی طبق تعرفه وزارت نیرو بعهده متقاضیی خواهدبود0 تبصره : شرکتهای تعاونی روستائی و مراکز خدمات روستائی و عشایری و موسسات عام المنفعه فقط50% هزینه کارشناسی مقررراپرداخت خواهند کرد0 ماده 9 : در مواردیکه آب شور و یا آب آلوده یا آب شیرین مخلوط شود چنانچه وزارت نیرو لازم تشخیص دهد میتواند پس از اطلاع به صاحبان و استفاده کنندگان مجرای آب شور یا آلوده را مسدود کند0 و در صورتیکه این کار از لحاظ فنی امکان پذیر نباشد چاه یامجرا را بدون پرداخت خسارت عندالاقتضاء مسدود یا منهدم سازد0 چنانچه مسلم شود صاحب چاه شرایط و مشخصات مندرج در پروانه حفر و بهره برداری رارعایت نموده است ، خسارت وارده برصاحب چاه راوزارت نیرو جبران خواهد کرد0 ماده 10 : برای جلوگیری از اتلاف آب زیر زمینی خصوصا" در فصولی از سال که احتیاج به بهره برداری از آب زرزمینی نباشد صاحبان چاههای آرتزین یا قناتهائیکه منابع آنها تحت فشار باشدموظفنداز طریق نصب شیرودریچه از تخلیه دائم آب زیرزمینی جلوگیری کنند0 ماده 11 : در چاههای آرتزین و نیمه آرتزین و دارندگان پروانه چاه مکلفند چنانچه وزارت نیرو لازم بداند بوسیله پوشش جداری ویا طرز مناسب دیگری به تشخی وزارت نیرو از نفوذآب مخزن تحت فشاردر قشرهای دیگر جلوگیری کنند0 ماده 12 : هر چاه باستثناء چاههای مذکور درماده 5 این قانون در صورت ضرورت بتشخیص وزارت نیرو باید مجهز به وسائل اندازه گیری سطح آب و میزان آبدهی طبق نظر وزارت نیرو باشد0 چنانچه اندازه گیری آب استخراجی از چاه و وجود کنتورنیز ضروری باشدوزارت نیرو به هزینه صاحب پروانه اقدام به تهیه و نصب کنتور میناید0 در هر حال دارندگان پروانه مکلفند گزارش مقدار آب مصرف شده را طبق درخواست و دستورالعمل وزارت نیرو ارائه دهند0 تبصره : وزارت نیرو مجاز است در موارد لازم برای اندازه گیری آب قنوات وسائل اندازه گیری را به هزینه خود تعبیه نماید0 حفظ و نگهداری وسائل مزبور واندازه گیری بده آب قنات با اداره کنندگان قنات خواهد بود0 ماده 13 : اشخاص حقیقی و حقوقی که حرفه آنها حفاری است و با وسائل موتوری اقدام به حفر چاه یا قنات میکنند باید پروانه صلاحیت حفاری از وزارت نیرو تحصیل کنند وبدون داشتن پروانه مذکور مجاز به حفاری با وسائل موتوری نخواهد بود0 اشخاص فوق الذکر موظفلند کلیه شروط مندرج در پروانه صلاحیت حفاری و پروانه حف رچاه یا قنات را رعایت کنند و در صورت تخلف پروانه آنها لغو خواهد شد واگر بدون پروانه اقدام به حفر چاه یا قتنات کنند در مورد اشخاص حقیقی مالکین دستگاه و در مورد اشخاص حقوقی مدیران عامل شرکتها و یا سازمانهاوموسسات حفاری به مجازات مقرر در ماده 45 این قانون محکوم خواهند شد و در صورت تکرار وزارت نیرو میتواند با اجازه دادستانی دستگاه حفاری را توقیف نماید0 دادگاه تکلیف دستگاه حفاری را تعیین خواهد کرد0 ماده 14 : هرگاه در اثر حفر و بهره برداری از چاه یاقنات جدید الاحداث در اراضی غیر محیاه آب منابع مجاور نقصان یابد و یا خشک شود، به یکی از طرق زیر عمل میشود : الف : در صورتکیه کاهش و یا خشک شدن منابع مجاور با کف شکنی و یا حفر چاه دیگری جبران پذیر باشد با توافق طرفین صاحبان چاه جدید باید هزینه حفر چاه و یا کف شکنی را به صاحبان منابع مجاور پرداخت نمایند0 ب : در صورتی که کاهش و یا خشک شدن منابج مجاور با حفر چاه و یا کف شکنی جبران پذیر نباشد در این صورت با توفاق طرفین مقدار کاهش یافته آب منابع مجاور در قبال شرکت در هزینه بهره برداری به تشخیص وزارت نیرو از چاه یا قنات جدید باید تامین شود0 در صورت عدم توافق طرفین طبق بندج این ماد عمل میشود0 ج : در صورتیکه با تقلیل میزان بهره برداری از چاه یاقنات جدید مسئله تاثیر سوء در منابع مجاور از بین برود در اینصورت میزان بهره برداری چاه یا قنات جدید باید تا حد از بین رفتن اثر سوءدر منابع مجاور کاهش یابد0 د : در مواردی که چاه یا قنات جدید دراراضی محیاه حفر واحداث شده باشد و آب منابع مقابل را جذب ننماید، احکام بالا درمورد آن جاری نخواهد شد0 تبصره 1 : در کلی موارد بالا بدوا" وزارت نیرو به موضوع رسیدگی و نظر خواهد داد0 معترض میتواند به دادگاه صالحه شکایت نماید0 تبصره 2 : میزان آب منابع مجاور با توجه به آمار و شواهد و قرائن و شرایط اقلیمی توسط کارشناسان وزارتین نیرو و کشاورزی تعیین میوشد0 تبصره 3 : هرگاه به تشخیص هیئت سه نفری موضوع 19و20 این قانون مسلم شود که خسارت موضوع این ماده ناشی از اشتباه کارشناسنان وزارت نیرو بوده خسارت وارده طبق ماده 44 این قانون بوسیله وزارت نیرو جبران خواهد شد0 ماده 15 : وزارت نیرو و موسسات و شکرتهای تابع آن میتوانند آب دنگها و آسیابهائی را که موجب نقصان آب و یا اخلال در امر تقسیم آب میشوند در موارد ضرورت احتماعی و حرج بترتیب مقرر در ماده 43 این قانون خریدرای کنند0 ماده 16 : وزارت نیرو میتواند قنات یا چاهی که به نظر کارشناسان این وزارتخانه بایر یا متروک مانده و یا بعلت نقصان فاحش آب عملا" مسلوب المنفعه باشد، درصورت ضرورت اجتماعی به مالک یامالکین احیاء آنها را تکلیف نمای و در صورت عدم اقدام مالک یا مالکین تا یک سال پس از اعلام ، وزارت نیرو میتوان راسا" آنها را احیاء نموده و هزنیه صرف شده را در صورت عدم پرداخت مالک یا مالکین از طریق فروش آب وصول نماید0 همچنین میتواند اجازه حفر چاه یا قنات در حریم چاه یا قنات فوق الذکر صادر نماید0 ماده 17 : اگر کسی مالک چاه یا قنات یا مجرای آبی در ملک غیر باشد تصرف چاه یا قنات یا مجرا فقط از نظر مالکیت چاه یاقنات و مجرا و برای عملیات مربوط به قنات و چا و مجرا خواهد بود وصاحب ملک میتواند در اطراف چاه و قتات و مجرا و یا اراضی بین دو چاه تا حریم چاه و مجرا هر تصرفی که بخواهد بکند مشروط بر اینکه تصرفات او موجب ضرر و صاحب قنات و چاه و مجرا نشود0 تبصره : تشخیص حریم چاه و قتنات و مجرا با کارشناسان وزارت نیرو است و در موارد نزاع ، محاکم صالحه پس از کسب نظر از کار شناسان مزبور به موضوع رسیدگی خواهندکرد.
فصل سوم :
آبهای سطحی حقابه و پروانه مصرف معقول ماده 18 : وزارت کشاورزی میتواند مطابق ماده 19 این قانون در صورت وجود ضرورت اجتماعی و بوطر موقت نسبت به صدور پروانه مصرف معقول آب برای صاحبان حقابه های موجود اقدام نماید0 بدون اینکه حق اینگونه حقابه داران از بین برود0 تبصره 1 : حقابه عبارت از حق مصرف آب ی است که در دفاتر جزءجمع قدیم یا اسند مالکیت یا حکم دادگاه یا مدارک قانونی دیگر قبل از تصویب این قانون برای ملک یا مالک آن تعیین شده باشد0 تبصره 2 : مصرف معقول مقدار آبی است که تحت شرایط زمان و مکان و با توجه به اختیاجات مصرف کننده و رعایت احتیاجات عمومی و امکانات طبق مقررات این قانون تعیین خواهد شد0 ماده 19 : وزارت نیرو موظف است بمنظور تعیین میزان مصرف معقول آب برای امور کشاورزی یا صنعتی یا مصارف شهری از منابع آب کشور برای اشخاص حقیقی یا حقوقی که در گذشته حقابه داشته اند و تبدیل آن به اجازه مصرف معقول هیئتهای سه نفری در هر محل تعیین کند0 این هیئتها طبق آئین نامه ای که از طرف وزارت نیرو و وزارت کشاورزی تدوین میوشد براساس اطلاعات لازاز قبیل مقدار آب موجود و میزان سطح و نوع کشت و محل مصر فوانشعاب وکیفیت مصرف آب ومعمول عرف محل و سایر عوامل ) نسبت به تعیین میزان آ بمورد نیاز اقدام خواهد کرد و پروانه مصرف معقول حسب مورد بوسیله وزارتخانه های ذیربط طبق نظر این هیئت صادر خواهد شد و معرتض به رای هیئت سه نفری اعتراض خود را به سامزان صادر کننده پروانه تسلیم میکند و سازمان مذکور دعتراض را به هییت پنج نفری ارجاع مینماید0 رای هیئت پنج نفری لازم الاجراء است و معترض میتواند به دادگاههای صالحه مراجعه نماید0 ماده 20 : اعضاء هیئتهای سه نفری مرکب خواهند بود از یک نفر کارشناس حقوقی به انتخاب وزارت نیرو و یکنفر کارشناس فنی به انتخاب وزارت کشاورزی و یکنفر معتمد و مطلع محلی به انتخاب شورای محل 0 اعضاء هیئتهای پنج نفری عبارتند از : مدیرعامل سازمان آب منطقه ای و مدیرکل یا رئیس کل کشاورزی استان و یا نمایندگان آنها و یکنفر کارشناس به انتخاب وزیر نیرو و دو نفر معتمد و مطلع محلی به انتخاب شورا یمحل 0 در صورتیکه منطقه آبریز شامل چنداستان باشد، انتخاب مقامات دوتلیت مذکور در این ماده با وزاری مربوط خواهد بود0 تبصره : مدت ماموریت و نحوه رسیدگی هیئتهای سه نفری و پنج نفری و نحوه اجرای تصمیمات هیئتهای مذکور و موارد وضوابط تجدید نظر و مدت اعتراض به تصمیم هیئتها طبق آئین نامه ای خواهد بودکه به پیشنهاد وزارت نیرو ووزارت کشاورزی بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
فصل چهارم :
وظائف و اختیارات صدور پروانه مصرف معقول ماده 21 : تخصیص واجازه بهره برداری از منابع عمومی آب برای مصارف شرب ، کشاروزی ، صنعت و سایر موارد منحصرا" با وزارت نیرو است 0 تبصره : تقسیم و توزیع آب بخش کشاورزی ، وصول آب بهاء یا حق النظاره با وزارت کشاورزی است 0 تبصره 2 : تقسیم وتوزیع آب شهری و اداره تاسیسات و جمع آزری و دفع فاضلاب در داخل محدوده شهرها بعهده شرکتهای مستقلی بنام شرکت آب و فاضلاب شهرها و یا دستگاه مناسب دیگری خواهد بود که در هر صورت تحت نظارت شورای شهر و وابسته به شهرداریها میباشند0 در صورت نبودن شورای شهر نظارت با وزارت کشور است 0 تا تاسیس شکرتها و دستگاههای فوق الذکر مسئولیت آب شهرها و جمع آزری و دفع فاضلاب آنها بعهده دستگاههایئی است که فعلا"برعهده دارند0 وزارت کشور موظف است با همکاری وزارت نیرو حداکثر تا6ماه پس از تصویب این قانون اساسنامه شکرتهای فوق الذکر یا دستگاههای مناسب دیگر را تهیه و به تصویب هیئت وزیران برساند0 تبصره 3 : تقسیم و توزیع آب بشخهای صنعتی در داخل محدوده های صنعتی ، با بخش صنعتی ذیربط خواهد بود0 تبصره 4 : تقسیم و توزیع آب مشروب روستاها و اداره تاسیسات ذیربط در داخل محدوده روتساها با وزارت بهداری خواهد بود0 ماده 22 : وزارت نیرو یا سازمانها و شکرتهای تابعه پس از رسیدگی به درخواست متقضای ، پروانه مصرف معقول آب را با رعایت حق تقدم براساس آئین نامه ای که وزارتین نیرو و کشاورزی پیشنهاد و هیئت وزیرانتصویب مینمایند صادر میکند0 ماده 23 : آئین نامه مربوط به درخواست مصرف آب و صدور پروانه استفاه از منابع آب مذکوءر در ماده یک این قانون بایدحاوی کلیه مقررات و شروط و تعهدات لزام باشد و ضمنا" در پروانه مصرف معقول آب تاریخ شروع و اتمام تاسیسات اختصاصی آب و تاریخ استفاده از آن باید قید گردد0 ماده 24 : وزارت نیرو در هر محل پس از رسیدگی های لازم برای آبهای مشروح در زیر نیز که تحت نظارت و مسئولیت آن وزارتخانه قرارا میگیرد اجازه بهره برداری صادر میکند : الف : آبهای عمومی که بدون استفاده مانده باشد0 ب : آبهائی که بر اثر اخداث تاسیسات آبیاری و سدسازی وزهکشی و غیره بدست آمده و می آید0 ج : آبهای زائد بر مصرف که بدریاچه ها ودریاهاوانهارمیریزند0 د : آبهای حاصل از فاضلابها0 ه : آبهای زائد از سهمیه شهری 0 و : آبهائیکه در مدت مندرج در پورانه بوسیله دارنده پروانه یا جانشین او به مصرف نرسیده باشد0 ز : آبهائی که پروانه استفاده از آن بعلل قانونی لغوشده باشد0 ح : آبهائیکه بر اثر زلزله یا سایر عوامل طبیعی در منطقه ای ظاهر میشود0 ماده 25 : دارندگان پروانه مصرف ملزم هستند که از مصرف و اتلاف غیر معقول آب اجتناب نمایند و مجاری اختصاصی مورد استفاده خودرا بنحوی که این منظور را تامین کند احداث و نگهداری کنند، اگر به هر علتی مسلم شود که نحوه مصرف ، معقول واقتصادی نیست دراین صورت برحسب مورد وزارت نیرو ب وزارت کشاورزی مراتب با با ذکر علل و ارائه دستورهای فنی به مصرف کننده اعلام میدارد0 هرگاه در مدت معقول تعیین شده در اخطار مزبور که بهرحال از کسال تجاوزنخواهد کرد مصرف کننده به دستورهای فنی فوق الذکر عمل ننماید یا متخلف طبق ماده 45 این قانون رفتار خواهد شد0 تبصره : در صورت اعتراض به نظر وزارت نیرو یا وزارت کشاورزی مراجع مذکور در ماده 19 این قانون رسیدگی خواهند کرد0 ماده 26 : وزارت نیرو مکلف است با توجه به اطلاعاتی که وزارت کشاورزی در مورد مقدار مصرف آب هر یک از محصولات کشاورزی برای هر ناجیه در اختیار وزارت نیرو قرار میدهد میزان مصرف آب را با توجه به نوع محصول ومیزان اراضیب تعیین و بر اساس آن اقدام به صدور اجازه بهره برداری بنماید0 ماده 27 : پروانه مصرف آب مختص به زمین و مواردی است که برای آن صادر شده است مگر آنکه تصمیم دیگری وسیله دولت درمنطقه اتخاذ شود0 بجز آنچه که در پورانه قید شده است برساندوهمچنین حق انتقال پروانه صادره را به دیگری بدون اجازه وزارت نیرو نخواهد داشت مگر بتبع زمین و برای همان مصرف با اطلاع وزارت نیرو0 ماده 29 : وزارت نیرو موظف است بمنظور تامین آب مورد نیازکشور از طریق زیر اقدام مقتضی بعمل اورد : الف : مهار کردن سیلالها و ذخیره نمودن آب رودخانه هادر مخازن سطیحی یا زیرزمینی 0 ب : تنظیم و انتقال آب با ایجاد تاسیسات آبی و کانالهاوخطوط آبرسانی و شبکه آبیاری 1و2 ج : بررسی ومطالعه کلیه منابع آب های کشور0 د : استخراج واستفاده از آبهای زیرزمینی ومعدنی 0 ه : شیرین کردن آب شور در مناطق لایم 0 و : جلوگیری از شور شدن آبهای شیرین در مناطق لازم 0 ز : کنترل و نظارت بر چگونگی و میزان مصارف آب و درصورت لزوم جیره بنید آن 0 ح : تاسیس شکرتها و سازمانهای آب منطقه ای و موسسات و تشکیل هیئتها و کمیته های موردنیاز0 ط : انجام سایر اموریکه موثر در تامین آب باشد0 تبصره : ایجاد شبکه های آبیاری 3و4 و تنظیم و انتقال آب ازآنها تا محلهای مصرف با وزارت کشاروزی است 0 ماده 40 : گزارش کارکنان وزارت نیرو و موسسات تابعه و کارکنان وزارت کشاورزی ( بنا به معرفی وزیر کشاورزی ) که بموجب ابلاغ مخصوص وزیر نیرو برای اجرای وظایف مندرج در این قانون انتخاب و به دادسراها معرفی میشوند ملاک تعقیب متخلفین است ودر حکم گزارش ظابطین دادگستری خواهد بود و تعقیب متخلفین طبق بندب از ماده 59 قانون آئین دادرسی کیفری بعمل خواهد آمد0 ماده 31 : مامورین شهربانی و ژاندارمری وسایر قوای انتظامی حسب مورد موظفند دستورات وزارت نیرو و سازمانهای آب منطقه ای ووزارت کشاورزی را در اجرای این قانون به مورد اجراء گذارند0 ماده 32 : وزارت نیرو میتواند سازمانها و شرکتهای آب منطقه ای را بصورت شرکتهای بازرگانی راسا" یابامشارکت سازمانهای دیگر دولتی یا شرکتهائیکه با سرمایه دولت تشکیل شده اند ایجاد کند0اساسنامه این شکرتها به پینشهد وزارت نیرو بتصویب هییت وزیران خواهدرسید و شرکتهای مذکور از پرداخت حق الثبت و تمبر و هزینه دادرسی معاف خواهند بود0 وزارت نیرو میتواند از این اختیارات برا یتغییر وضع شرکتهاو سازمانها و موسسات موجود خود استفاده کند0 تبصره : وزارت نیرو حوزه عمل شرکتها وسازمانهای آب منطقه ای را تعیین مینماید0 وصول آب بهاء، عوارض و دیون ماده 33 : وزارت نیرو موظف است نرخ آب را برای مصارف شهری و کشاورزی و صنعتی و سایر مصارف با توجه به نحوه استحصال و مصرف برای هر یکاز مصارف در تمام کشور بشرح زیرتعیین و پس از تصویب شورای اقتصاد وصول نماید0 الف : در مواردی که استحصال آب بوسیله دولت انجام پذیرفته و بصورت تنظمی شده در اتیار مصرف کننده قرار گیرد،نرخ آب بادرنظر گرفتن هزینه های جاری از قبیل 0 مدیریت ، نگهداری ، تعمیر، بهره برداری و هزینه استهلاک تاسیسات و با توجه به شرایط اقتصادی واجتماعی هر منطقه تعیین و از مصرف کننده وصول میشود0 ب : در مواردیکه استخصال آب بوسیله دولت انجام نمی پذیرددولت میتواند بازاء نظارت و خدماتیکه انجام میدهد با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی هر منطقه در صورت لزوم عوراضی را تعیین و از مصرف کنندهوصول نماید0 ماده 34 : آب بران موظف به پرداخت بهای آب مصرفی و یاعوراض آن براساس بندهای الف و ب مذکور درماده 33 این قانون میباشند والاآب مصر فکننده ای که حاضر به پرداخت آب بهاء نگردیده است پس ازمهلت معقولی که از طرف دولت به مصرف کننده داده خواهد شد قطع میگردد و چنانچه مصرف کننده از پرداخت بدهیهای معوقه خود بابت آب بهاء و یا عوارض استنکاف نماید دولت صورت بدهی مصرف کننده راجهت صدور اجرائیه به اداره ثبت محل ارسال خواهد کر و اداره ثبت مکلف است بر طبق مقررات اجار یاسناد رسمی لازم الاجراء نسبت به صدور ورقه اجرائیه و ووصل مطالبات از بدهکار اقدام کند0 تبصره : مهلت معقول برای قطع آب و شرایط اجازه استفاده مجدداز آب و سار موضوعات مربوط طبق آئین نامه ای خواهد بود که بوسیله وزارت نیرو پیشنهد بتصویب هیئت وزیران برسد0 حفاظت و نگهداری تاسیسات آبی مشترک ماده 35 : در مورد حفاظت و نگهداری چاه : قنات : نهر : جوی و استخر و هر منبع یا مجرا و تاسیسات آبی مشترک کلیه شرکاء به نسبت سهم خود مسئولند0 ماده 36 : مصرف کنندگان آب ازمجاری وسردهنه مشترک مسئول نگهداری تاسیسات مشترک هستند و هیچکس بدون اجازه وزارت نیرو حق احداث و تغییر مقطع ومجرای آب وانشعاب جدید را ندارد وهر بالادستی مسئول خساراتی است که از عمل غیر متعارف او به پائین دستی واردمی آید ماده 37 : هیچ نهر ووجوی و قنات و چاهی نباید دراماکن وجاده های عمومی و اماکن متبرکه و باستانی وحریم آنها بصورتی باشدکه ایجاد و مزاحمت برای ساکنین وعابرین ووسائط نقلیه واماکن مذکور نماید درغیراینصورت مالک یامالکین موظفندطبق مشخصات فنی وزارتخانه های مربوطه اقدامات لازم برای رفع خطر ویامزاحمت را بعمل آورند0 در صورتکیه ماکل یا مالکین از اجرای اخطار کتبی وزاتخانه ذیربط و شهرداری (درشهرها) حداکثر بمدت یکماه طبق مشخصات مذکور،دررفع خطر اقدام نکنند دولت برای رفع خطر راسا" اقدام و هزینه آنراازمالک یامالکین دریافت خواهد کرد و در صورتکی خطر قابل رفع نباشدآنرا مسدود مینماید0 تبصره : احداث نهر یا جوی و لوله کشی نفت و گاز و نظایر آن در حریم تاسیسات آب ویا برق موکول بتحصیل اجازه از وزارت نیرو ودر معابر شهرها با جلب موافقت شهرداری و وزارت نیرو خواهد بود0 مشخصات فنی مندرج در اجازه نامه لازم الاجرا است 0 ماده 38 : هرگاه استفاده کنندگان مشترک نهر یاجوی یاچاه یاقنات وامثال آن حاضر به تامین هزینه آن نشوند هر یک ازشرکاءمیتوانند مطابق ماده 594 قانون مدنی عمل نمایند0 ماده 39 :
